e-Belge Mükellefleri: Dijital Dönüşümün Hızlı Adımları

Elektronik belge nedir?

Elektronik belge, dijital ortamda oluşturulan ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenmiş standartları karşılayan tüm dokümanları ifade eder.

GİB tarafından yayınlanan tebliğler ile her yıl elektronik belge kullanımı daha da geniş kitlelere yayılmakta ve özellikle belirli işletmeler, bu yeni sürece uyum sağlayarak dijital dönüşüm yolculuklarını hızlandırmaktadır.

Elektronik belge sürecine dahil olan işletmeler için işler şu şekilde yürümektedir:

Elektronik belge kullanımına geçmek isteyen işletmeler, ister zorunlu tayin edilmiş olsunlar isterse gönüllü olarak bu sürece dahil olmak istesinler, GİB Portal, özel entegratör ve doğrudan entegrasyon olmak üzere üç farklı yol arasından birini seçebilirler. Bu seçeneklerden biri ile başvuru süreçlerini tamamlayan mükellefler, elektronik belge kullanmaya başlayabilirler. GİB'in belirlediği standartlara uygun elektronik belgeler, mükellefler tarafından belirlenen uygulamalar kullanılarak hazırlanır. Mükellef tarafından hazırlanan elektronik belgeler, GİB'e iletilir. Hazırlanan elektronik belge, GİB e-belge portalı veya özel entegratörler aracılığıyla alıcıya ulaştırılır. Hazırlanan elektronik belgenin doğruluğu, GİB'in e-belge doğrulama ve e-belge görüntüleme sistemleri aracılığıyla kontrol edilebilir.

e-Belge çeşitleri nelerdir?

Elektronik belge (e-belge), dijital bir biçimde oluşturulan ve değiştirilemez özellikte olan resmi belgeleri ifade eder. Elektronik belgeler, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen standartlara göre düzenlenir ve işlemlerin daha hızlı, kolay ve hatasız bir şekilde yapılmasını sağlar. e-Belge çeşitleri arasında şunlar bulunur:

• e-Fatura: e-Fatura, bir satış işleminin detaylarını içeren, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen bir belgedir. e-Fatura kullanımı, kağıt fatura kullanımına kıyasla çok daha hızlı ve verimli bir süreç sağlar.
• e-Arşiv Fatura: e-Fatura mükellefi olmayan ancak yıllık brüt satış hasılatı 5 milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin düzenlemek zorunda olduğu elektronik fatura türüdür.
• e-İrsaliye: e-İrsaliye, malların sevkiyatı sırasında düzenlenen bir belge olan irsaliyenin elektronik hali olup, malların taşınmasını belgeleyen bir belgedir.
• e-Defter: Muhasebe kayıtlarının dijital formatta tutulduğu bir belge türüdür. Bu elektronik defterler, yasal defterlerin dijital halleridir ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından onaylanır.
• e-Mutabakat: İşletmeler arasındaki alacak ve borç ilişkilerinin taraflar arasında elektronik ortamda teyit edilmesini sağlar.
• e-SMM (Elektronik Serbest Meslek Makbuzu): Serbest meslek erbabının, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde düzenlediği belgenin elektronik versiyonudur.
• e-Bilet: Taşımacılık hizmetlerinde kullanılan ve hizmetin bedelinin tahsil edildiğini gösteren belgelerin elektronik versiyonudur.
• e-Başvuru: İlgili kanunlar gereği belirli başvuruların elektronik ortamda yapılmasını sağlayan sistemdir.

e-Belge Mükellefleri: Dijital Dönüşümün Hızlı Adımları

Günümüzde dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler, iş dünyasını ve belge işlemlerini değiştiriyor. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) yaptığı son değişikliklerle e-Belge mükellefleri kapsamı genişletilerek, e-fatura, e-arşiv, e-SMM ve e-irsaliye kullanımı zorunlu hale getirildi. Bu önemli değişiklikler ile e-Belge kullanımı daha yaygın hale gelirken, vergi mükellefleri de dijital dönüşüme hızlı adımlarla uyum sağlamak zorunda kalıyor.

e-Fatura Mükellefleri

e-Fatura, işletmelerin ticari belgelerini dijital ortamda düzenleyip alıcılarına elektronik olarak iletmelerine olanak tanıyan bir sistemdir. Son yapılan düzenlemelerle e-Fatura mükelleflerinin alanı genişledi. Yıllık brüt satış hasılatı 2021 hesap dönemi için 4 milyon, 2022 ve sonrası için 3 milyon TL ve üzeri olan mükellefler e-Fatura kullanmak zorundadır. Ayrıca, kendi siteleri veya internet satış platformları üzerinden mal veya hizmet satışı gerçekleştiren ve 2020 ve 2021 hesap dönemleri için 1 milyon TL, 2022 ve sonrası için 500 bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı olan mükellefler de e-Fatura kullanımına geçmek zorundadır.

e-Arşiv Fatura Mükellefleri

e-Arşiv Fatura, vergi mükellefi olmayanlara aynı gün içinde düzenlenen faturaları dijital ortamda ileten bir sistemdir. Yapılan düzenleme ile vergi mükellefi olmayanlara kesilen faturaların toplam tutarı 5 bin TL'ye düşürüldü. Vergi mükellefi olanlar ise e-Arşiv Fatura düzenleme sınırı olan GİB tarafından belirlenen fatura kesme limitine eşitlendi. Bu limit, her yıl güncellenmekle birlikte, 2023 yılı için 4.400 TL olarak belirlendi.

e-SMM (Serbest Meslek Makbuzu) Mükellefleri

Serbest meslek erbaplarının hizmet sattığı durumlarda kullanması gereken e-SMM, artık dijital dönüşümle birlikte daha geniş bir kitle tarafından kullanılacak. Bu sistemdeki belge düzenleme ve gönderme işlemleri dijital olarak gerçekleştirilecek.

e-İrsaliye Mükellefleri

e-İrsaliye, mal sevkiyatı sırasında düzenlenen ve elektronik ortamda alıcıya iletilen bir belgedir. Son düzenlemelere göre, e-Fatura uygulamasına kayıtlı ve 2022 yılı cirosu 10 milyon TL ve üzeri olan mükellefler 1 Temmuz 2023 tarihine kadar e-İrsaliye kullanımına geçmek zorundadır.

e-Döviz Alım/Satım Belgesi Kullanıcıları

Döviz ve kıymetli maden alım/satım işlemlerini yapanlar, e-Döviz Alım/Satım Belgesi uygulamasına dahil olarak bu belgeleri elektronik ortamda düzenleyebilecekler.

e-Gider Pusulası Kullanıcıları

e-Gider pusulası uygulamasında düzenleyenin ayrıca kağıt çıktı üzerinde ıslak imza atma zorunluluğu kaldırıldı. Bu sayede gider pusulaları dijital olarak düzenlenebilecek ve kağıt tasarrufu sağlanacak.

e-Belge mükellefleri olarak adlandırılan bu kesim, dijital belge kullanımıyla iş süreçlerini hızlandıracak, maliyetleri düşürecek ve çevre dostu bir yaklaşım benimseyecektir. Bu adımlar, Türkiye'nin dijital dönüşüm yolculuğunda önemli bir adımı temsil ediyor ve geleceğe daha uyumlu bir iş dünyasının kapılarını aralıyor.